Ο Πόντος είναι η ελληνική ονομασία της γεωγραφικής περιοχής των Β.Α. ακτών της Τουρκίας (στο εσωτερικό σε βάθος 200 έως 300 χιλιόμετρα). Ο μεγάλος αποικισμός του Πόντου από τους Έλληνες ξεκίνησε τον 8ο αιώνα π.Χ. με πρώτη αποικία της Μιλήτου τη Σινώπη, που με την σειρά της ίδρυσε το 756 π.Χ. την Τραπεζούντα, την Κρώμνα, το Πτέρυον, την Κώτωρο κ.ά.
Κατά την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου οι ελληνικές πόλεις του Εύξεινου Πόντου, επεκτάθηκαν προς το εσωτερικό, εξελληνίζοντας περισσότερα φύλα.
Το βασίλειο του Πόντου επί βασιλείας του Πόντιου Μιθριδάτη Στ’ έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο, όμως υποτάχθηκε στους Ρωμαίους ως το 63 π.Χ.
Μετά την κατάλυση του βυζαντινού κράτους από τους Σταυροφόρους (1204), οι αδελφοί Αλέξιος και Δαβίδ, ίδρυσαν στον Πόντο την Αυτοκρατορία των Μεγάλων Κομνηνών, που κράτησε 257 χρόνια και γνώρισε μεγάλη ακμή. Το 1461 υπέκυψε και ο Πόντος στους Τούρκους.
Καθ’ όλη την διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας ο Πόντος θα σημαδευτεί από τον εξισλαμισμό (κυρίως τον 17ο αιώνα) και τον κρυπτοχριστιανισμό. Με το Χαττ-ι Χουμαγιούν (ιερό διάταγμα) του Σουλτάνου το 1856 θα επιστρέψουν πολλοί εξισλαμισμένοι χριστιανοί στην χριστιανική εκκλησία. Τον 19ο αιώνα τα ρωσικά στρατεύματα ήρθαν στον Πόντο τρεις φορές.
Κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι Νεότουρκοι αποφάσισαν να απαλλαγούν από τους χριστιανικούς πληθυσμούς. Έτσι το καλοκαίρι του 1915 έλαβε χώρα η γενοκτονία των Αρμενίων. Με το τέλος του πολέμου οι Έλληνες, οι Αρμένιοι και οι Κούρδοι ζήτησαν την αυτοδιάθεσή τους. Οι Πόντιοι προσανατολίζονταν είτε στη δημιουργία Ελληνικού Ποντιακού Κράτους, είτε σε Ομοσπονδία με τους Αρμένιους, σχέδια που δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ.
Στη συνθήκη της Λωζάννης οι χριστιανοί της Μικράς Ασίας και του Πόντου, υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και να μετακομίσουν στην Ελλάδα και περίπου 400.000 Πόντιοι κατέφυγαν στην Ελλάδα.
Το σύνολο των Ποντίων που μετανάστευσαν στον Καύκασο και την υπόλοιπη Ρωσία κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα έφτασε τους 700.000.
Μέχρι το 1937 οι εγκατασταθέντες Έλληνες στην Σοβιετική Ένωση ήταν ελεύθεροι να χρησιμοποιούν τη γλώσσα, τις παραδόσεις και την θρησκεία τους. Κατά την περίοδο κυριαρχίας του Στάλιν έχουμε διωγμούς και μαζικές εκτοπίσεις των Ελλήνων του Πόντου. Μετά το 1985 ανοίγουν τα σύνορα και οι Έλληνες Πόντιοι εμφανίζουν μια τάση μετανάστευσης προς την Ελλάδα.
Από την Μικρασιατική καταστροφή και μετά τελικά οι ξεριζωμένοι Έλληνες του Πόντου, θα συμβάλλουν στην ενδυνάμωση της εθνικής συνείδησης όμως η αμφισβήτηση από τους αδελφούς γηγενείς Έλληνες για πολλά χρόνια ήταν συνεχής.
Η Γενοκτονία των Ποντίων
Στις 19 Μαΐου με την άφιξη του αρχισφαγέα του Ελληνισμού Μουσταφά Κεμάλ στην Σαμψούντα και τον σφάχτη Τοπάλ Οσμάν, άρχισε η δεύτερη και σκληρότερη φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας. Μέχρι το 1923 εξοντώθηκαν περίπου 353.000 άτομα, ενώ 1.134 ιεροί ναοί και 960 σχολεία καταστράφηκαν.
Οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν ήταν η εκτόπιση, οι εξισλαμισμοί, η εξάντληση από τις κακουχίες, οι βιασμοί, τα βασανιστήρια, η πείνα και η δίψα, οι πορείες θανάτου στην έρημο και οι εν ψυχρώ δολοφονίες και εκτελέσεις των θυμάτων. Όλοι αυτοί δεν ζητούν εκδίκηση αλλά έμπρακτη δικαίωση. Η Ελληνική Βουλή το 1994 αναγνώρισε τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου ανακηρύσσοντας την 19η Μαΐου ως «Ημέρα μνήμης για την Γενοκτονία των Ποντίων».